به گزارش راهبرد معاصر؛ دولت روحانی آخرین روزهای خود را سپری میکند، در حالی که میراثی جز وضعیت اسفناک اقتصادی و افزایش تحریمها برای دولت بعد باقی نگذاشته است. علت این میراث نامبارک را باید در دیدگاه کلان دولت نسبت به مسائل اقتصادی کشور جستجو کرد که ریشهی مسائل اقتصادی را ناشی از فشارهای تحریمی میدانست و برای تضعیف فشار تحریمی جز راهحل سیاسی، به مسیر دیگری قائل نبود.
دولت روحانی که در آخرین روزهای خود قرار دارد، دست از دیدگاه نادرست و به شدت خطرناک و مضر برنداشته و همچنان اصرار دارد مسیر همین است. به عنوان مثال، روحانی در جلسه هیت دولت به تاریخ ۱۲ خردادماه گفت: « ما در ۸ سال گذشته به دستاوردهای بزرگی دست یافتیم و به جایی رسیدیم که هیچکس نمیتواند بگوید برجام بد است و امروز پس از 8 سال فکرها یکی شده است، البته ممکن است اختلافنظری در شیوه عمل وجود داشته باشد».
*ترامپ؛ عامل معضلات اقتصادی کشور!
از طرف دیگر، دولت روحانی ید طولایی در حواله دادن معضلات و سوءمدیریت در حوزهی اقتصاد به تحریمها دارد. دولتمردان تدبیر و امید، بارها مشکلات معیشتی و اقتصادی را به گردن رئیسجمهور سابق آمریکا، یعنی ترامپ انداختند که با خروج از برجام همه چیز را به هم ریخت. به عنوان مثال، روحانی در جلسه هیئت دولت به تاریخ ۱۹ آذرماه ۱۳۹۹ گفت: « چگونه برجام یک پایش شکسته شد؟ آن آدم کم سواد تاجرمسلک کاغذی را خط خطی کرد و گفت من از برجام خارج شدم حالا نفر بعد یک کاغذ خوب بگذارد. اینکه چیزی نیست، این اصلا وقت نمی خواهد و به مذاکره نیازی ندارد و چیزی نمی خواهد. هر دو برگردیم. این را که می گویم یعنی همان 1+4 . بحثم آمریکا نیست. آمریکا هم باشد می شود ۱+۵ و برای ملت ایران جبران کنند».
همچنین حسن روحانی در آیین افتتاح طرحهای ملی کشاورزی به تاریخ دوم اردیبهشتماه سال جاری در رابطه با علت مشکلات پیش آمده در مورد گرانی مرغ گفت: « مردم باید بدانند در این تحریم ظالمانه ضد انسانی ترامپ، از آن آغاز و حتی تا الان هم متاسفانه ادامه دارد در همه جا این تحریم تاثیر گذار بوده است». روحانی در ادامه گفت: «البته یک عدهای آشنا نیستند و درصد درست میکنند و میگویند ۳۰درصد مشکلات از تحریم است و بقیه مشکلات از مدیریت است و این حرف کاملاً غلط و نادرست است، آنها نمیدانند تحریم در چه زمینههایی تاثیر گذار است و چه مشکلاتی ایجاد میکند و نمیدانند کل تولید در بخش کشاورزی و در بخش صنعت اگر نهادههای لازم و مواد اولیه را نتوانیم به موقع وارد کنیم، تولید متوقف میشود».
دولت بایدن و حفظ تحریمهای ترامپ
روحانی ادعا میکند وضعیت نابسامان اقتصادی به دلیل خروج ترامپ از برجام است و بازگشت به برجام برای دولت بعدی آمریکا زمانی نمیبرد و نیاز به مذاکره ندارد، اما با وجود این معلوم نیست چرا جو بایدن هنوز به برجام باز نگشته است. در طی سه ماه مذاکرات وین، چندین بار از سوی روحانی تاکید شده است که تحریمهای آمریکا برداشته شد. در ۱۵ اردیبهشتماه سال جاری، روحانی در جلسه هیئت دولت اعلام کرد: «به عنوان رییس دولت به مردم اعلام میکنم تحریم شکسته شده است و اگر همه با هم متحد باشیم به زودی تحریم برداشته میشود. طرف ما میداند راهی جز بازگشت به تعهدات خود و موافقتنامه برجام ندارد».
روحانی همچنین در آیین بهرهبرداری از طرحهای نفتی به تاریخ ۳۰ اردیبهشتماه سال جاری با بیان اینکه ما گام اصلی و بزرگ را برداشتیم و توافق اصلی انجام شده است، اظهار داشت: «البته مواردی هم وجود دارد که ما در حال بحث و گفتگو هستیم تا به توافق نهایی برسیم اما کار را دولت انجام داده است». در آخرین اظهار نظر، روحانی در آیین افتتاح طرح های ملی وزارت نیرو در استان های ایلام، هرمزگان و کرمانشاه به تاریخ ۲۰ خردادماه اعلام نمود: « همانطور که در سال ۹۴ تحریم را شکاندیم باز هم در سال ۱۴۰۰ تحریم را میشکنیم، مردم بدانند که در قدمهای آخر شکست تحریم هستیم و آمریکا ناچار است تحریمها را بردارد».
به رغم ادعاهای مکرر روحانی، مقامات آمریکا تاکید دارند که تا مرحله بازگشت به برجام فاصله زیادی وجود دارد و حتی در صورت بازگشت به برجام نیز صدها تحریم باقی خواهد ماند. «آنتونی بلینکن»، وزیر امور خارجه آمریکا درباره مذاکرات وین گفت: «به طور فزایندهای توضیح دادهایم که هر یک از طرفین برای انطباق با برجام باید چه کاری انجام دهند اما این یک سوال بدون پاسخ باقی مانده است که آیا ایران واقعاً آماده انجام کارهایی است که برای بازگشت به پایبندی دوباره لازم است. هنوز قضاوت در این باره زود است». علاوه بر این، وزیر خارجه آمریکا در تاریخ ۱۸ خرداد درباره ایران گفت: «من پیش بینی میکنم که حتی در صورت بازگشت به پایبندی به برجام، صدها تحریم علیه ایران از جمله تحریمهای اعمال شده توسط دولت ترامپ باقی بماند».
در مجموع، اینکه مقامات دموکرات آمریکا صریح اعلام میکنند حتی تحریمهای دوران ترامپ را برنخواهند داشت و پس از بازگشت به برجام، برای رسیدگی به دیگر مسائل ایران صدها تحریم دیگر باقی خواهد ماند، نشان میدهد که مشکل شخص ترامپ نبوده و نیست؛ هر چند بازگشت فردی مانند ترامپ در آینده نزدیک، چندان دور از ذهن نیست. دولت روحانی با سیاستهای نادرست خود در طول این ۸ سال از جمله عدم اقدام متقابل در مقابل خروج آمریکا از برجام، این گزاره را برای سیاستگذاران تحریمی آمریکا جا انداخت که تحریم بر روی تغییر رفتار ایران موثر است. به نظر میرسد احزاب آمریکا در رابطه با ایران به یک اجماع رسیدهاند و در این اجماع، حفظ ساختار تحریمها علیه ایران را یک ضرورت میبینند.
خاطر نشان می گردد بیشتر مشکلات اقتصادی کشور به سومدیریتها و ساختارهای غلط اقتصادی بر میگردد و البته برطرف سازی این سومدیریتها و اصلاح ساختارها و رویههای اقتصادی بخش جدی از راهحل خنثیسازی آثار تحریم است./فارس